Vảy nến là bệnh lý da liễu điển hình có khả năng tiến triển thành bệnh mạn tính cao. Vảy nến ở thể nhẹ có thể dễ dàng điều trị khỏi nhưng nếu bệnh tiến triển nặng bệnh sẽ gây nhiều biến chứng nghiêm trọng. Cùng Dược phẩm D-MEDIC tìm hiểu thêm vảy nến là gì, nguyên nhân và cách điều trị.
1. Bệnh vảy nến là gì?
Bệnh vảy nến tiếng anh có tên gọi là Psoriasis. Đây là dạng bệnh ngoài da có yếu tố mạn tính và phổ biến ở mức 2-3% dân số thế giới. Thống kê mới đây cho thấy, da bị vảy nến là tình trạng bệnh đang có xu hướng gia tăng. Bệnh nhân thường đang trong độ tuổi trưởng thành. Tác nhân gây phát bệnh là các kích ứng từ môi trường, hóa chất và việc vệ sinh cơ thể chưa phù hợp.
Bệnh vảy nến hình thành do cơ chế tái tạo da hoạt động nhanh hơn mức bình thường. Theo đó, đối với người bình thường, khả năng tái tạo da mới rơi vào khoảng vài tuần. Nhưng đối với người mắc bệnh, diễn biến tăng lên gấp 10 lần.
Khi tốc độ tái tạo da quá nhanh, cơ thể thích nghi không kịp khiến tế bào da cũ tích tụ thành những mảng vảy có màu trắng trên da. Bệnh có biểu hiện khác phong phú từ mức độ nhẹ đến nặng.
Ban đầu, bị vảy nến gây ra cảm giác ngứa ngáy, đau đớn khó chịu tại vùng bị bệnh. Bệnh nhân chịu ám ảnh lớn về tâm lý, tự tin về thân thể, ngại giao tiếp. Bệnh cũng để lại các biến chứng liên quan đến tim mạch, xương khớp, đường huyết tăng.
Đầu gối, khuỷu tay, rìa da đầu là những vị trí dễ mắc bệnh vảy nến nhất. Bệnh có khả năng chữa khỏi rất cao nhưng cần được phát hiện và điều trị sớm. Nếu để bệnh tiến triển qua giai đoạn mãn tính, vảy nến sẽ lan rộng ra các khu vực khác trên cơ thể, tạo thành vùng trắng lớn.
2. Nguyên nhân gây bệnh
Bệnh vảy nến là triệu chứng tự miễn của cơ thể, không chịu sự tác động của virus, vi khuẩn hay các tác nhân bên ngoài. Theo các nghiên cứu, hiện vẫn chưa tìm ra nguyên nhân gây bệnh. Các nhà khoa học đã đưa ra 2 nguyên nhân chính gây nên bệnh:
- Do yếu tố hệ miễn dịch: Hệ miễn dịch yếu là một trong những nguyên nhân chính. Cơ thể của người bệnh không thể kiểm soát được tế bào bất thường trên da, dẫn đến tạo ra các mảng da bị vảy. Ngoài ra, những người bị tiểu đường, ung thư hoặc HIV cũng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn do hệ miễn dịch yếu.
- Do yếu tố di truyền: Yếu tố di truyền cũng được coi là một nguyên nhân gây ra bệnh vảy nến. Nếu trong gia đình có người bị bệnh vảy nến, người khác trong gia đình cũng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Tuy nhiên, chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ, chưa có nghiên cứu nào chỉ ra rõ ràng về quá trình di truyền của bệnh này.
Ngoài ra, còn có một số yếu tố khác gây nên bệnh hoặc làm trầm trọng hơn tình trạng của bệnh:
- Tiếp xúc với hóa chất: Tiếp xúc với hóa chất có thể gây kích ứng và làm tổn thương da, dẫn đến sự phát triển của bệnh vảy nến. Các loại hóa chất phổ biến như formaldehyd, thuốc trừ sâu, các sản phẩm làm đẹp có chứa các hóa chất có hại và thuốc lá cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh vảy nến.
- Stress: Stress là một trong những nguyên nhân không rõ ràng nhưng có thể gây ra bệnh vảy nến. Khi chúng ta bị stress, cơ thể sẽ sản xuất cortisol và các hoocmon gây viêm, đó là một trong những yếu tố chính khiến bệnh vảy nến phát triển.
- Tiếp xúc với tia cực tím: Tiếp xúc với tia cực tím từ ánh nắng mặt trời có thể là một nguyên nhân gây ra bệnh vảy nến. Nghiên cứu cho thấy rằng, tia cực tím có thể làm tăng sự phát triển của tế bào da, làm tăng nguy cơ bị bệnh vảy nến.
3. Triệu chứng của bệnh
Bệnh vảy nến có thể có các triệu chứng khác nhau tùy thuộc vào dạng bệnh, tuy nhiên, những triệu chứng chung của bệnh bao gồm:
- Xuất hiện của các đốm đỏ và vảy trên da.
- Da bị ngứa, khô và thô ráp.
- Các vết thương trên da thường rất khó chữa lành và có thể dẫn đến nhiễm trùng.
- Các vảy có thể bong ra và để lại các vết thương nhỏ trên da.
- Nếu bệnh ở dạng nặng, người bệnh có thể gặp các triệu chứng khác như đau khớp, sưng và cảm giác mệt mỏi.
- Ở dạng nặng, các mảng vảy cũng có thể gây ra các vết sẹo hoặc thay đổi màu sắc của da.
- Đối với tình trạng vảy nến móng tay, người bệnh có thể thấy móng tay bị dày, có các đốm trắng hoặc vảy, và dễ gãy hoặc bong ra.
- Các triệu chứng của bệnh có thể đến và đi, và nhiều khi được kích hoạt bởi các yếu tố bên ngoài như căng thẳng, áp lực hoặc các yếu tố môi trường.
4. Danh sách các loại vảy nến thường gặp
- Vảy nến hồng: Dạng thường gặp, xuất hiện dưới dạng đốm đỏ và vảy trên da.
- Vảy nến trắng: Dạng xuất hiện dưới dạng vảy màu trắng bạc trên da, thường tìm thấy trên vùng da khô và thô ráp.
- Vảy nến thể mảng: Dạng hiếm gặp, xuất hiện dưới dạng các đốm đỏ và vảy trên da, thường tìm thấy trên nách, xương chậu và đầu gối.
- Vảy nến thể giọt: Dạng xuất hiện dưới dạng các vảy nhỏ hình giọt trên da, thường tìm thấy trên tay, chân và khớp.
- Vảy nến thể đảo ngược: Dạng xuất hiện dưới dạng vảy màu trắng bạc trên da ở khu vực xung quanh vùng da bị bệnh vảy nến.
- Vảy nến thể mủ: Dạng xuất hiện dưới dạng các vảy và mủ trên da, thường gặp trên khu vực tay và chân.
- Vảy nến đỏ da toàn thân: Dạng xuất hiện dưới dạng các vảy đỏ trên toàn thân, thường đi kèm với các triệu chứng khác như sốt và đau khớp.
- Vảy nến móng tay: Dạng xuất hiện dưới dạng các vảy trên móng tay, gây ra sự thay đổi và suy giảm chất lượng móng tay.
- Viêm khớp vảy nến: Là một biến chứng của bệnh vảy nến, gây ra viêm khớp và đau nhức trong các khớp của cơ thể.
5. Những đối tượng mắc vảy nến
- Bệnh phát triển ở cả nam và nữ, và thường được phát hiện ở độ tuổi từ 15 đến 35 tuổi.
- Người có tiền sử bệnh gia đình về bệnh vảy nến cũng có nguy cơ cao hơn.
- Bệnh có thể xảy ra ở trẻ em, nhưng thường ít phổ biến hơn so với người trưởng thành.
- Các yếu tố khác như căng thẳng, áp lực tâm lý, hút thuốc, tiếp xúc với hóa chất hay tác nhân gây dị ứng cũng có thể làm tăng khả năng mắc bệnh vảy nến.
6. Biến chứng của bệnh
Mặc dù không phải là một bệnh nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nếu không được điều trị, bệnh vảy nến có thể gây ra các biến chứng sau:
- Viêm khớp: Khoảng 30% người mắc bệnh vảy nến có nguy cơ mắc bệnh viêm khớp psoriatic, khi các khớp bị viêm, đau và giảm tính linh hoạt.
- Bệnh tim và mạch máu: Một số nghiên cứu cho thấy, người mắc bệnh vảy nến có nguy cơ cao hơn mắc bệnh tim mạch, bao gồm đau ngực, suy tim và đột quỵ.
- Bệnh tiểu đường: Người mắc bệnh vảy nến cũng có nguy cơ cao hơn mắc bệnh tiểu đường loại 2, khi cơ thể không thể sử dụng insulin hiệu quả.
- Ung thư da: Tuy hiếm gặp, nhưng các vết vảy nến có thể trở thành ung thư da.
- Tác động tâm lý: Bệnh vảy nến có thể gây ra tác động tâm lý, như mất tự tin, lo lắng, áp lực và chán nản.
Điều quan trọng là kiểm tra với bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị bệnh vảy nến càng sớm càng tốt để tránh các biến chứng này.
7. Cách phương pháp điều trị hiện nay
Hiện nay, chưa có phương pháp điều trị nào hoàn toàn chữa khỏi bệnh vảy nến. Tuy nhiên, các phương pháp điều trị dưới đây có thể giúp kiểm soát triệu chứng và giảm đau, ngứa của bệnh:
- Thuốc corticosteroid dùng dưới dạng thuốc bôi hoặc tiêm.
- Thuốc dẫn truyền (thuốc hóa trị) để giảm sự phát triển của tế bào da và giảm triệu chứng của bệnh.
- Thuốc tác động đến hệ miễn dịch như methotrexate hoặc cyclosporine.
- Thuốc dùng để điều trị bệnh viêm khớp như NSAIDs (nonsteroidal anti-inflammatory drugs) hoặc thuốc kháng sinh.
- Sử dụng ánh sáng Phototherapy hoặc tia laser để giảm tình trạng viêm da.
- Sử dụng sản phẩm chăm sóc da dành riêng cho da bị vảy nến để giảm các triệu chứng khô và ngứa.
- Điều chỉnh chế độ ăn uống, giảm căng thẳng và áp lực.
- Sử dụng thuốc mỡ, kem dưỡng da hoặc chất làm mềm da để giảm các triệu chứng khô và ngứa trên da.
Những phương pháp này thường được kết hợp để đạt được kết quả tốt nhất và giúp kiểm soát bệnh. Tuy nhiên, các phương pháp điều trị cần được đưa ra dưới sự giám sát của bác sĩ và theo chỉ định.
8. Phòng ngừa vảy nến tái phát
Các phương pháp phòng ngừa vảy nến tái phát như sau:
- Giữ cho da luôn ẩm và không bị khô: Sử dụng kem dưỡng da định kỳ, bổ sung độ ẩm cho da để giảm thiểu nguy cơ tái phát.
- Giảm căng thẳng và áp lực: Căng thẳng và áp lực có thể là nguyên nhân gây ra vảy nến, vì vậy hãy tìm cách giảm bớt căng thẳng và áp lực trong cuộc sống hàng ngày.
- Hạn chế tiếp xúc với các chất kích thích: Hạn chế tiếp xúc với các chất kích thích như hóa chất, thuốc lá, bụi bẩn, tia UV… để giảm nguy cơ tái phát vảy nến.
- Tuân thủ chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn uống lành mạnh và cung cấp đầy đủ dưỡng chất giúp cơ thể khỏe mạnh, đồng thời giảm nguy cơ tái phát vảy nến.
- Thường xuyên vận động và rèn luyện thể chất: Thể dục thường xuyên giúp cơ thể khỏe mạnh, tăng cường hệ miễn dịch và giảm nguy cơ tái phát vảy nến.
- Kiểm soát bệnh lý liên quan: Nếu bạn mắc các bệnh lý liên quan như tiểu đường, tuyến giáp hoặc tim mạch, hãy kiểm soát chúng để giảm nguy cơ tái phát.
- Điều trị vết thương trên da kịp thời: Vết thương trên da có thể là nguyên nhân gây ra vảy nến, hãy điều trị kịp thời và giữ vết thương sạch để giảm nguy cơ tái phát vảy nến.
- Thường xuyên kiểm tra sức khỏe: Điều quan trọng nhất là bạn cần thường xuyên kiểm tra sức khỏe, tư vấn và điều trị kịp thời nếu phát hiện các triệu chứng của bệnh.
Tổng kết
Tổng hợp lại, bệnh vảy nến là một căn bệnh da liên quan đến hệ miễn dịch và di truyền. Các triệu chứng của bệnh gây ra sự khó chịu cho người bệnh, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của họ. Tuy nhiên, hiện nay đã có nhiều phương pháp điều trị hiệu quả để giúp kiểm soát và giảm các triệu chứng của bệnh vảy nến. Để giảm nguy cơ tái phát bệnh, việc chăm sóc da hàng ngày và đảm bảo lối sống lành mạnh rất quan trọng.
Nếu bạn đang gặp vấn đề về da hoặc có triệu chứng của bệnh vảy nến, hãy tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia da liễu. Đồng thời, theo dõi các bài viết liên quan tại chuyên mục Da liễu để cập nhật thông tin mới nhất về bệnh vảy nến và các phương pháp điều trị. Nếu còn thắc mắc cần giải đáp, bạn hãy để lại thông tin tư vấn, đội ngũ bác sĩ tư vấn tại Dược D-Medic sẽ liên hệ hỗ trợ.
